હિંદુ ધર્મમાં તુલસીના છોડને ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. આ છોડ દરેક ઘરમાં સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. તુલસીનું માત્ર ધાર્મિક મહત્વ નથી, પરંતુ તેનો ઉપયોગ ઔષધિ (medicine) તરીકે પણ થાય છે. તુલસીને આયુર્વેદમાં સંજીવની જડીબુટ્ટી (Sanjivani herb) કહેવામાં આવે છે, કારણ કે તે અનેક રોગોની સારવારમાં મદદરૂપ માનવામાં આવે છે.
તુલસીમાં એન્ટિબેક્ટેરિયલ (antibacterial), એન્ટિવાયરલ(antiviral) અને એન્ટિઓક્સિડન્ટ(antioxidant) ગુણો જોવા મળે છે, જે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને (body's immunity) વધારે છે અને ઘણી બીમારીઓથી રક્ષણ પૂરું પાડે છે. દરરોજ સવારે તુલસીના પાન ચાવવાથી નીચેના રોગોમાં રાહત મળે છે.
તુલસીનું સેવન કરવાથી આ રોગોથી રાહત મળે છે
શરદી અને ઉધરસઃ તુલસીના પાનનું સેવન કરવાથી ગળામાં ખરાશ અને શરદીમાં રાહત મળે છે. તેના એન્ટિવાયરલ ગુણધર્મો વાયરસ સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
તાવઃ તાવમાં પણ તુલસીના પાન ફાયદાકારક છે. તેનું નિયમિત સેવન તાવને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે, ખાસ કરીને વાયરલ તાવ.
અસ્થમા અને શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓ: તુલસીના પાનનું સેવન ફેફસાંની કાર્યક્ષમતા વધારે છે, જે અસ્થમા અને શ્વાસની અન્ય સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે.
પાચનમાં સુધારો કરે છે: તુલસીનું સેવન કરવાથી અપચો, ગેસ અને કબજિયાત જેવી પાચન સંબંધી સમસ્યાઓમાં રાહત મળે છે.
બ્લડ શુગરઃ તુલસી બ્લડ શુગર લેવલને નિયંત્રિત કરે છે, તેથી તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક છે.
તણાવ અને માનસિક સ્વાસ્થ્યઃ તુલસીના પાન માનસિક શાંતિ આપે છે અને તણાવ ઘટાડવામાં મદદરૂપ છે.
હાર્ટ હેલ્થઃ તુલસીનું સેવન હૃદયને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે અને કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને નિયંત્રિત કરે છે.
ત્વચા અને વાળ માટે: તુલસીના એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણો ત્વચાને સ્વસ્થ અને ચમકદાર રાખે છે અને ડેન્ડ્રફની સમસ્યાને ઘટાડે છે.
તુલસીનું સેવન કરવાની સાચી રીત
- -રોજ સવારે ખાલી પેટે 4-5 તુલસીના પાન ચાવો. તેનાથી શરીરની રોગો સામે લડવાની ક્ષમતા વધે છે.
- તુલસીના પાનને પાણીમાં ઉકાળીને પીવાથી શરીરને ઉર્જા મળે છે અને ઝેરીલા પદાર્થો દૂર થાય છે.
- -તુલસી, આદુ અને કાળા મરીનો ઉકાળો પીવાથી શરદી અને ઉધરસમાં રાહત મળે છે.
- -સવારે તુલસીની ચા પીવો, તેનાથી મનને શાંતિ અને તાજગી મળે છે.
- - સૂકા તુલસીના પાનનો પાવડર બનાવીને સવારે પાણી અથવા મધ સાથે સેવન કરો.
કયું તુલસી વધુ ફાયદાકારક છે?
તુલસીના બે મુખ્ય પ્રકારો રામ તુલસી અને શ્યામ તુલસી છે અને બંને તેમના ઔષધીય ગુણધર્મો માટે જાણીતા છે. બંને તુલસી શરીર માટે ફાયદાકારક હોવા છતાં, શ્યામ તુલસી ઔષધીય ગુણોમાં વધુ અસરકારક માનવામાં આવે છે અને ગંભીર રોગોની સારવારમાં વધુ અસરકારક માનવામાં આવે છે. આ કારણે શ્યામ તુલસીને સ્વાસ્થ્ય લાભની દૃષ્ટિએ વધુ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.